Slapen voor gezondheid

Het vorig artikel over slapen en gezondheid vroeg om een vervolg. Zoals in zoveel gezondheidszaken, is de slaap een materie met zoveel variabelen die de optimale duur, de kwaliteit en zijn effect veroorzaken. Om de discussie verder uit te diepen, ga ik vandaag met jullie even kijken hoe dat gaat bij diverse natuurvolkeren.

Op een overlevingstocht leerden deelnemers hoe ze vuur konden maken zonder lucifers of een aansteker, hoe ze een bed konden maken van riethalmen en hoe men kan overleven door wilde planten te eten. De gids sprak ook over het slaappatroon van inheemse mensen. Hij wist dat “er over de hele wereld geen inheemse stam is die 8 uur per nacht slaapt.” Blijkbaar is een gefragmenteerde slaap de manier van leven voor alle autochtonen (samen met de middagslaapjes). Gedurende het grootste deel van onze geschiedenis op deze aarde hebben mensen de duisternis het hoofd geboden. En aangezien onze bakermat in subtropische en tropische gebieden ligt, betekende dit gemiddeld 12 uur per dag duisternis, het hele jaar door, een patroon van ongeveer even veel uren zonneschijn als duisternis, zoals dat het geval is dicht bij de evenaar.

Maar mensen hebben geen 12 uur slaap per nacht nodig. Dus omdat ze niet konden worden gestimuleerd door kunstlicht, werd de slaap opgedeeld in twee segmenten, meestal 3-4 uur elk. De Trumai, een inheems volk in Brazilië, stonden midden in de nacht op om te socializen bij de haard of te gaan vissen. Dat was vóór de introductie van elektriciteit. Het lijkt er dus op dat de uitvinding van de elektrische gloeilamp, en misschien van koffiehuizen, alles in de slaapwereld heeft veranderd. Het dwong ons tot een “monofasische” slaap, ’s avonds laat naar bed gaan en na 6 tot 9 uur wakker worden, afhankelijk van de persoon. Maar is dit soort slaap natuurlijk?

Naast discussies over wat ‘natuurlijk’ of ‘modern’ is, denk ik dat de echte vraag is: ‘Zijn er andere slaappatronen die voor mensen kunnen werken, naast het huidige 8-uur continue slaapparadigma?’

Ga naar uw arts en zeg dat je ’s nachts niet in slaap kunt vallen, of dat je midden in de nacht wakker wordt, enkele uren niet meer in slaap kunt vallen, en de kans is reëel dat je de diagnose slapeloosheid krijgt en waarschijnlijk een slaappil. Maar zoals slapeloosheidsonderzoekers hebben ontdekt, kan de genezing van slapeloosheid soms worden gevonden in … minder slaap!

Mensen die ’s nachts moeilijk in slaap vallen, kunnen hun totale slaaptijd verkorten, zodat ze gemakkelijker in slaap vallen. En als je vaak midden in de nacht wakker wordt, kun je begrijpen dat dit patroon eigenlijk normaal en natuurlijk is. Door je houding ten opzichte van de slaap te veranderen en ‘onderbroken slaap’ als natuurlijk te beschouwen, zal je er niet langer over gestrest raken. Je kunt dat uur midden in de nacht gebruiken om alles te doen! En omdat je het niet als een probleem ziet, stop je met het creëren van onnodige angst die een goede slaap verhindert. Je valt weer anders in slaap, alleen door het ‘probleem’ op een andere manier te zien. “Als ze een onderbroken slaap als normaal beschouwen, ervaren ze minder angst wanneer ze ’s nachts wakker worden en vallen ze gemakkelijker weer in slaap”, zegt dr. Walter Brown, psychiater.

Het slaappatroon vinden dat voor jou werkt

Misschien heb je geen slaapproblemen. Misschien val je gemakkelijk in slaap, blijf je de hele nacht in slaap en word je verfrist en klaar voor vertrek wakker. Zo ja, gefeliciteerd! Jij bent een van de gelukkigen. Maar als je een niet-optimale slaap ervaart, overweeg dan om het 8-uur slaap-paradigma waarin we leven in twijfel te trekken.

Toegegeven, sommige mensen krijgen niet genoeg slaap. Hoe weet je dat? Als je in slaap valt binnen een paar minuten nadat je op het kussen hebt geslagen, krijg je waarschijnlijk niet genoeg slaap. Het wegdrijven duurt ongeveer 15 minuten. Als het langer duurt, slaap je mogelijk te veel. En als het huidige slaapblok van 8 uur per nacht niet voor je werkt, overweeg dan om je nachtrust te verminderen en dutjes te doen wanneer het uitkomt. Wees vooral niet gestrest als je geen 8 uur kunt slapen of als je midden in de nacht wakker wordt! Werken vanuit huis, is een luxe die tegenwoordig meer mensen zich kunnen veroorloven. In welke situatie je je ook bevindt, er zijn nog steeds tal van opties die verder gaan dan het paradigma van 8 uur slapen. Dit artikel is niet bedoeld als een definitief antwoord op slaap, waarin nieuwe regels en richtlijnen worden vastgesteld die je moet volgen. In plaats daarvan deel ik mijn verkenning van de mysteries van de slaap.

Alles wat je wou weten

Als je observeert, toekijkt, analyseert, nadenkt, komen er onvermijdelijk vragen. Dat is mens zijn. “De mens is een vraag stellend wezen” en als we geen vragen meer stellen, als de vragen wegdeemsteren en we het voor bekeken houden, gaat het licht uit. Rodins’ “Denker” beeldt uit dat de mens de wereld van het biologische is overstegen en zich bewust wordt van een oneindig potentieel dat hem geschonken wordt om scheppend bezig te zijn, om daardoor in de voetsporen te treden van zijn Maker die de mens met scheppende bedoelingen het levenslicht deed zien. De geest is een haast oneindige gave die de mens in staat stelt om creatief om te springen met de materie, om de materie vorm te geven en tot leven te laten komen. En naarmate de mens erin slaagt de materie te overstijgen, en zich hoger begeeft, komt de geest in contact met de Oneindige. Het is de geest die ons de vrije ruimte laat om onze dromen waar te maken. Voor de geest is er geen gevangenis zolang men de sleutel van de creativiteit weet te gebruiken. “De denker” schijnt te zeggen : “Maak plaats voor de geest”. De geest kan alle kanten uit. Hij kan door zijn vermogens om constructief-positief scheppend te ageren machtig werk verrichten. Hij kan de mens begrijpend, mild, lief, nederig, gelukkig en vrij maken; maar de geest kiest zijn weg en wil soms tegen het leven ingaan : vult zich met bitterheid, zwartgalligheid of zelfzucht… Maar de geest gaat een richting uit, de richting van de mens die hem bestuurt. Vragen kunnen rationeel zijn, emotioneel, sentimenteel, exponentieel,  begerig naar kennis, verlangend om te weten om te verbeteren… of kunnen verstrooid gesteld te worden in een vergoelijkende bui, om iets uit te lokken, om de waarheid te bedekken of ze aan het licht te brengen.  

Mensen hebben zich vragen gesteld over bijna alles.

Maar mensen moeten op het juiste moment de juiste vragen stellen en moeten eerlijk zijn met zichzelf. Wanneer de juiste vragen de juiste antwoorden bieden, blijft de vraag: “Wat doe ik ermee?” Laat ik het voor wat het is, of ga ik er iets mee doen? Maar, nu ik het antwoord ken, drukt het me met mijn neus op een verantwoordelijkheid. Gaan alle antwoorden in het laatje met kennis waar ik toch niets mee doe, of wordt het wijsheid die elk van mijn handelingen leidt? Ik hoop dat laatste. 

Met dat in het achterhoofd, wordt op 15 januari de eerste Vraag-en-Antwoord brochure (digitaal) verstuurd naar de onderschrijvers van de Q-Module. We beginnen met 64 pagina’s vragen en antwoorden over Voeding en Gezondheid.

De Q-Module is een dynamische Module, die in de loop van het jaar verder wordt aangevuld. Deze Module is een onderdeel van de Cursus Natuur&Gezondheid, maar er kan ook afzonderlijk worden ingetekend op deze Module (30 euro).

Het eerste deel is beschikbaar op 15 januari : Vragen over Voeding & Gezondheid

De volgende nummers zijn : (en je kunt zelfs helpen om de inhoud te bepalen door je eigen vragen door te sturen)

  • Gezonde voeding en Therapie
  • Vragen over Levenswijze en Gezondheid
  • Vragen over hulpmiddelen, therapieën en voedingsaanvulling

Aanvragen

“Mislukkingen geven je niet de juiste antwoorden, maar geven je wel vragen  voor een beter antwoord…”

Feestdagen

Veel jaren terug publiceerde ik het droevige relaas over de keerzijde van het Kerst- of het Nieuwjaarsdiner, zoals Hans Bouma het verwoordde. Het is intriest dat voor een uurtje ‘plezier’ zoveel dieren de prijs betalen. Dat is ook wat Gaia al twintig jaar onderstreept. Eén van de decadente uitwassen van de feesttafel is Foie Gras… Daar zijn ethische, maar ook gezondheidsbezwaren tegen.

“De mulard-eend is een hybride eendensoort die enkel gebruikt wordt voor de productie van foie gras. De levensverwachting van die eenden bedraagt in normale omstandigheden 20 jaar, maar in de fokkerijen wordt hun leven doorgaans al na amper drie maanden afgebroken.

De mulard-eend is onvruchtbaar en stom. In tegenstelling tot wat vaak wordt aangenomen, is hij niet in staat om te vliegen en kan hij niet naar andere oorden trekken. Dat gegeven weerlegt de bewering van de foie gras-producenten, dat ze enkel gebruik maken van de natuurlijke aanleg van de mulard-eend om vet op te stapelen voor de migratie.

Kuikens worden vermalen of verminkt

Zodra de eieren zijn uitgekomen, worden enkel de mannetjeseenden gehouden voor de productie van foie gras. De lever van de vrouwtjes is te sterk dooraderd en daarom niet geschikt voor consumptie in de vorm van foie gras. De kuikens worden doorgaans al bij de geboorte geselecteerd volgens geslacht. Miljoenen vrouwtjes worden dus opgeruimd: ze worden vermalen of vergast. De mannetjes gaan rechtstreeks naar de fokkerij. Om te vermijden dat de eenden zich in de vaak stresserende omgeving agressief gedragen en zichzelf of elkaar verwonden, knippen de meeste foie gras-producenten een deel van hun snavel en/of van hun klauwen.

Jaarlijks worden tienduizenden eenden opeengepakt, gedwangvoederd en ziek gemaakt voor de productie van foie gras. Twee keer per dag worden de vogels gedwongen om maïspap te slikken, die hen via een pneumatische pomp wordt toegediend, tot de lever ziek wordt (leversteatose of leververvetting). De vetmester pakt het dier bij de hals en duwt een lange metalen buis tot aan de slokdarm. De hoeveelheid voedsel die de eenden op die manier moeten slikken, stemt overeen met een kwart van hun lichaamsgewicht. Dat is alsof een mens van 80 kg elke dag 20 kg spaghetti onder dwang zou moeten eten.

Na die dwangvoederperiode is de lever van de dieren tien keer groter dan normaal. Daardoor worden hun longen samengedrukt, kunnen ze amper nog bewegen en beginnen ze te hijgen in een poging hun verstoorde lichaamstemperatuur te regelen. Heel wat dieren krijgen last van maagreflux en diarree. Veel vogels krijgen te kampen met letsels aan de hals, ontstekingen en infecties. Kortom, op de 12 dagen waarin de dieren worden vetgemest, ligt het sterftecijfer van de vogels 10 tot 20 keer hoger.

Een gedetailleerd rapport uit 1998, gepubliceerd door het Wetenschappelijk Comité van de Europese Commissie voor de gezondheid en het welzijn van dieren, besluit het volgende: “Het dwangvoederen zoals het vandaag wordt toegepast, is schadelijk voor het welzijn van de vogels”. Het rapport geeft met name aan dat de producenten de dwangvoederperiode moeten beperken om een te hoge sterfte te voorkomen. Hetzelfde rapport benadrukt dat de vogels getroffen worden door candidiasis, een pijnlijke aandoening als gevolg van letsels aan de slokdarm, veroorzaakt door de dwangvoedering.

In 12 landen van de Europese Unie is dwangvoedering formeel verboden of worden de wetten ter bescherming van het dierenwelzijn zo geïnterpreteerd dat ze de praktijk de facto veroordelen. Slechts 5 EU-landen produceren foie gras (Frankrijk, Spanje, Bulgarije, Hongarije, België). In Israël, een land dat vroeger 10 keer meer foie gras produceerde dan België, werd dwangvoedering in 2003 verboden. De praktijk is ook verboden in Zwitserland, Noorwegen, Argentinië, Turkije, en zelfs in de Amerikaanse staat Californië.

De Europese richtlijn voor de bescherming van dieren in kwekerijen stelt dat het toedienen van voedsel en drinken de dieren “geen onnodig lijden of letsel [mag] toebrengen”.

GAIA: “Toen we begin 2015 contact opnamen met de Waalse horecafederatie, bleek die zich in grote mate open te stellen voor een positieve evolutie van de sector. De federatie is zich duidelijk bewust van de groeiende aandacht voor dierenwelzijn bij de consumenten.” Voorzitter Thierry Neyens liet aan GAIA weten gunstig te staan tegenover een sensibilisering van de horecasector via een werkgroep. Die werkgroep zou het gebruik kunnen testen van foie gras die zonder dwangvoeding werd geproduceerd. Horeca Vlaanderen liet weten die visie te delen.

En voor wie Foie Gras onmisbaar is… Er bestaan feestelijke alternatieven die niet met dierenleed gepaard gaan. Vanuit die visie nodigt GAIA de consumenten sinds 2008 uit om foie gras gewoon te vervangen door de Faux Gras® de GAIA, een 100 % plantaardig en diervriendelijk alternatief. Het is beter dan zieke levers van zieke dieren… Daar kan je moeilijk gezondheid van verwachten…

Slapen voor Gezondheid

Is 8 uur slapen een feit of een mythe?
 

Je hebt het eerder gehoord. Om gezond te zijn, moeten we acht glazen water per dag drinken. En acht uur per nacht slapen.
In de gezondheidswereld wordt slaap geprezen om zijn herstellende waarde, en ik doe daar niets af. Acht uur is het minimum, volgens sommige bronnen. Mensen die op zoek zijn naar topprestaties, krijgen te horen dat ze 8, 9, 10 of zelfs 12 uur slaap per nacht moeten nemen.

Mensen zullen alles doen om deze kostbare slaap in te halen: uitslapen in het weekend, overvloedig gebruik maken van de afwezig-knop en 10-12 uur per dag slapen terwijl ze op vakantie zijn (en om dat te bereiken hebben ze allerlei middeltjes : zich in een verdoving van rum drinken, zelfs cola en zich zombie eten) .

De media hebben ons geleerd dat bijna iedereen in een constante staat van slaapgebrek verkeert. Mensen slapen niet voldoende! Slapeloosheid treft 60% van de bevolking, en de farmaceutische bedrijven zijn tussenbeide gekomen om nieuwe vormen van medicijnen te creëren om de vorige generatie te vervangen. De namen van de grote slaap-middelen zijn nu quasi door iedereen gekende namen.
 
Maar onderzoek heeft aangetoond dat medicijnen en andere hulpmiddelende slaap niet zo veel verbeteren. De totale slaaptijd wordt slechts met 10 of 20 minuten verlengd. ‘De medicijnen verbeteren de slaap misschien niet echt. Vanwege de geheugenverlies-effecten van dergelijke medicijnen, denken mensen dat ze beter slapen onder invloed van de meeste slaapmedicijnen, omdat ze zich niet herinneren dat ze wakker waren.” Dr. Gregg Jacobs, uit het boek Say Good Night to Insomnia.
 
“Helaas heeft de bewering dat we acht uur slaap nodig hebben bijgedragen aan het wijdverbreide gebruik van slaappillen in het afgelopen decennium. Veel mensen weten dat ze met minder dan acht uur slaap goed functioneren en ze behalen ook geen acht uur als ze het proberen. Niettemin blijven sommige wetenschappers en de media suggereren dat iedereen minstens acht uur slaap per nacht nodig heeft en dat elke daaruit voortvloeiende ‘slaapschuld’ kan bijdragen aan gezondheidsproblemen. Een aanzienlijke hoeveelheid nieuw onderzoek suggereert dat dit niet het geval is ”, zegt dr. Jacobs.
 
De geschiedenis leert ons iets over slapen in de voorbije eeuwen. Wist je dat slapen uit twee gescheiden periodes bestond ?
Word je regelmatig midden in de nacht wakker? Als dat zo is, dan ben je zoals ongeveer een derde van de volwassenen.
Dit type nachtelijk ontwaken wordt vaak gediagnosticeerd als slapeloosheid en behandeld met medicatie, maar er zijn aanwijzingen dat het misschien niet abnormaal is, maar deel uitmaakt van een natuurlijk ritme waar ons lichaam toe aangetrokken wordt.
De continue slaaproutine van 8 uur waarvan ons is verteld dat die ‘natuurlijk’ is, is net zo natuurlijk voor mensen als autorijden of het doorkruisen van verschillende tijdzones in een kwestie van uren in een vliegtuig. Met andere woorden: de-acht-uur-aan-een-stuk-slapen is een vrij recente praktijk in de menselijke geschiedenis.
 

In een artikel met de titel “Your Ancestors Didn’t Sleep Like You” beschrijven de auteurs van Slumberwise de slaappatronen van vóór de 19e eeuw.
Onderzoekers hebben ontdekt dat mensen niet altijd in blokken van 8 uur sliepen. We sliepen vroeger in twee verschillende periodes per nacht. De hele nacht duurde 12 uur (vóór de uitvinding van kunstlicht) en werd opgesplitst in twee “slaapperiodes”.
– De eerste slaap duurde 3 of 4 uur.
– Mensen werden midden in de nacht nog twee of drie uur wakker en waren in die tijd actief.
– Mensen sliepen weer tot de ochtend.

Dus je kunt je voorstellen dat als de zonsondergang rond 18.00 uur was. en zonsopgang om 6 uur ’s morgens, mensen om 19 uur naar bed gingen, wakker werden rond 23 uur. en om 3 uur ’s morgens nog een aantal uur terug gingen slapen. In totaal sliepen ze tussen de 6 en 8 uur per nacht.

Maar als het dan donker was, wat deden de mensen dan midden in de nacht? 
Velen bleven in bed lezen. Ze hadden gemeenschap, of hadden hun nachtgesprekken. En sommige mensen bezochten hun buren en babbelden urenlang!
In menselijke experimenten met gecontroleerde verlichting in de vroege jaren ’90, werd deze theorie van de twee-slaap-nachten bewezen. Vijftien jonge mannen brachten een maand door met kunstmatig gecontroleerd daglicht. Ze bleven 10 uur per dag op in plaats van de gebruikelijke 16, en de andere 14 uur zouden ze in een donkere kamer zijn. Dit bootste de omstandigheden in Europa tijdens de winters na .
Toen mensen eenmaal in slaap waren gevallen, begonnen ze twee keer te slapen! In dit traject van 12 uur sliepen ze vier uur, werden enkele uren wakker en sliepen dan weer tot de ochtend.
De deelnemers aan het experiment beschreven deze periode van midden in de nacht als zeer meditatief en ontspannend. Ze maakten zich niet druk om weer in slaap te vallen, zoals velen van ons doen.
Wetenschappers noemen dit het bi-modale slaappatroon.
 
Dit historische slaappatroon is misschien niet meer erg praktisch in de moderne wereld, en het is niet per se beter dan het huidige slaappatroon. Het laat echter zien dat er niet één goede manier is om te slapen.
De volgende keer dat je om 2-3 uur ’s nachts wakker wordt en niet meer in slaap kunt vallen, moet je er rekening mee houden dat je voorouders hetzelfde deden.
 
Ik hoop ook dat je geen verkeerde conclusies trekt uit dit artikel. Te weinig slaap kan wel degelijk een probleem zijn. Bovendien is wat bijslapen een prima medicijn. Maar om meer slaap te genereren door medicijnen, is geen advies. Als teveel zorgen en piekeren je onrustig maken en uit de slaap houden, is dat een actiepunt. Als gebrek aan magnesium de slaap-kwaliteit negatief beïnvloedt, moet je het daar zoeken. Maar net zoals we het niet moeten hebben van het acht-glazen-water-per-dag-advies, moeten we het ook niet hebben van het acht-uur-slapen-per-dag-advies, maar van het luisteren naar het lichaam. 
In ieder geval weet je, dat zo maar even midden in de nacht wakker worden, en dat elke nacht opnieuw… echt niet abnormaal is, maar misschien normaal?
 

Je vindt meer over slapen en gezondheid in module P. Deze Module gaat over positief denken, relaxatie, de kracht van de ademhaling… en bevat artikels, tijdschriften en boeken (digitaal). Deze Module kost 30 euro. Betaal op de Natur-El – rekening : IBAN: BE43 9733 7932 4901     BIC: ARSPBE22  tnv Natur-El. Laat ons per mail weten via welk email-adres je toegang wil krijgen.