Rauwe soep

Voorbije zondag was de derde les in de cursus Natuur&Gezondheid. Het thema was anti-voeding. Twee weken eerder ging het over Voeding op zijn best – rauw ! Maar voor velen is het abstract en daarom streven we er voortaan naar om bij elke les iets praktisch toe te voegen. Dus begonnen we met iets super eenvoudig : rauwe soep ! Op uitzondering van het warme water zijn alle ingrediënten rauw : selderijstengels, wortel, groene kruiden, spinazie, avocado…

En na de droge zomer begonnen alle kruiden weer gretig te groenen… Wat maakt dat we nu een hele tuin vol jong groen hebben. Muur, postelein, jonge eenjarige brandnetel, kervel, raket, verschillende soorten bieslook, mariadistelblad… allemaal goed voor sap en soep… Waar wachten we op? Een voorjaarskruidenkuur in het najaar !

Dr. Bernard Jensen wist “When you’re green inside, you’re clean inside… Dus als al dat jonge groen zo zijn best doet om te groeien, gaan we daar niet aan voorbij !

Zwarte Bes

Zwarte bessen behoren tot het zomers kleinfruit en horen thuis in iedere familietuin. Het aroma van zwarte bes is uitzonderlijk. Deze vrucht is typisch voor noordelijke landen. Zwarte bessen zijn rijk aan jodium en boor, indien ze groeien op een humusrijke organische grond.

Waar kruiden en voeding elkaar raken

Ribes nigrum, zwarte bes, cassis, van de aalbessenfamilie is een bekende vruchtdragende plant die thuis hoort in elke familietuin. Vooral zijn aroma is opvallend. En het is tijd voor herwaardering.

Voeding en geneeskracht

“Voeding heeft niet de bedoeling te genezen, maar het leven te onderhouden. Bij ziekte kan voeding niet herleid worden tot het toevoegen van “genezende voeding”, maar in de eerste plaats door elke handeling stop te zetten die een risico inhoudt dat groter is dan de recuperatiekracht van het lichaam.”

Een korte periode van het jaar hebben we de beschikking over bessen : bosbes, blauwe bes, rode bes enz. Deze bessen zijn onder de vruchten de rijkste bron van jodium en boor. Je weet hoe belangrijk het is het jodiumpeil in evenwicht te houden voor je schildklier. Recent is ook ontdekt dat boor een essentiële stof is voor de botopbouw.

Al die mensen die gedurende jaren calcium hebben ingenomen hebben tijd en geld verloren, omdat één van de voorwaarden voor de opname en geleiding van calcium onvoldoende voorhanden was.

Zwarte bessen zijn het rijkst aan jodium en boor. Maar ze hebben ook bijzonder veel vitamine C en een grote variëteit aan beschermende plantenchemicaliën. Houd in je gedachten dat deze fruitsoort typisch is voor de noordelijke landen en dat de kwaliteit van zwarte bessen op z’n best is indien gekweekt in noordelijke streken. Zwarte bes is een plant voor het koude klimaat en moet je dus niet halen uit het zuiden.

Zwarte bessen zijn eenvoudig te kweken en kunnen probleemloos biologisch worden gekweekt. Alleen de biologisch gekweekte bessen hebben nog die onvervalste smaak van vroeger.

Behalve zwarte bes, moet in deze opsomming ook bosbes, framboos en braam genoemd worden. Al dit zomers kleinfruit betekent een enorme verrijking van onze voeding en houdt voor onze gezondheid heel wat beloftes in.

Beschrijving

Deze bekende, kleine heester groeit in het wild in de bossen bij de Maas in Frankrijk, in Elzas-Lotharingen en in een deel van België. De struiken ziet men vaak in hagen of langs het water. De zwarte bes houdt van voedzame, vochtige grond. In tuinen treft men hem, met de andere soorten aalbessen (witte, rode en rose, en kruisingen met kruisbes), vaak gecultiveerd aan.

De bladeren van de zwarte bes verspreiden een aromatische geur. Aan de onderkant zijn ze bezaaid met kleine, gele kliertjes. De bloemen verschijnen in april-mei in meestal kleine hangende trossen. De vruchten – kleine, ronde, zwarte bessen met een bijzonder aroma – beginnen in juli te rijpen. Men verzamelt de zwarte bessenbladeren in de tweede helft van augustus. Men moet niet te veel bladeren van één struik plukken, anders kan deze niet meer ademen. De bessen plukt men als ze goed rijp zijn.

Samenstelling

De bladeren bevatten emulsine. Ze geven een gele kleur af. De vruchten geven een blauwe kleur (met alkalische stoffen) of een purperviolette kleur (met tinzouten) af. Ze bevatten appelzuur, citroenzuur, invertsuiker en 2,5 % saccharose. Ze bevatten zeer veel vitamine C (197 tot 218 mg per 100 g sap, dat wil zeggen drie keer zoveel als sinaasappelsap). Bovendien is de vitamine C uit de zwarte bes bijzonder stabiel en blijft hij zeer goed behouden, in tegenstelling tot de vitamine C die in andere planten voorkomt.

Geneeskrachtige eigenschappen

In de oudheid kende men zwarte bes niet als cultuurplant. Pas in het eerste deel van de zestiende eeuw begon de struik in Europa bekend te worden en als vruchtdragende heester gekweekt te worden. Het duurde nog enige tijd voor abbé Bailly, dokter aan de Sorbonne, de aandacht op de zwarte bes vestigde en er in 1712 talloze krachten aan toeschrijft. Recente onderzoeken hebben de proefondervindelijke beweringen van de achttiende eeuw bevestigd. Huchard en vooral Decaux uit Vittel hebben bewezen dat de bladeren antireumatische eigenschappen bezitten. Ze zijn vochtdrijvend, maagversterkend, ze stimuleren de lever, de milt en de nieren, maar ze zijn vooral een voortreffelijk middel om ureum en urinezuur te elimineren.

Ze zijn van de beste remedies die er op basis van inheemse planten zijn tegen reuma, jicht, artritis en aderverkalking. Men past de bladeren ook toe als de blaas niet geleegd kan worden, bij blaasontsteking, bij een slecht werkende lever en milt en als zenuwversterkend middel. Baumann heeft de nadruk gelegd op het belang van zwarte bessensap bij de vorming van rode bloedlichaampjes. Lancet noemde de zwarte bes een “uitgelezen voedingsmiddel om botgroei en gewichtstoename te bevorderen.”

Verder stimuleert zwarte bessensap bij infectieaandoeningen het afweersysteem. Door de enigzins prikkelende werking is zwarte bessensap licht laxerend en wormdrijvend. Het is duidelijk dat de zwarte bes een plant is met een opwekkende werking en heilzaam is voor verzwakte kinderen en volwassenen.

• Aftreksel van de bladeren :

Neem 1 eetlepel bladeren op 1 kop water (of ongeveer 50 g per liter). Drink hiervan 3 of 4 kopjes per dag. De kuur moet ongeveer een half jaar volgehouden worden (tegen reuma).

Maar het allerbeste is een han die verse of bevroren zwarte beste voor een heerlijke “Cassis(d)room”…

Wilde groenten

Nadat ik in 1975 de kruidenwereld begon te ontdekken en daar mijn hoop op stelde voor het oplossen van een veelvoud aan ongemakken, las ik in 1977 in Knack een artikel : “Gezondheid groeit langs de kant.” Hierin werd gewezen op wilde groenten die kunnen gegeten worden. Het artikel benadrukte de waarde van spontaan opgroeiende planten in het onderhouden van de hele natuur. Muur, paardebloemblad, brandnetels en ander groen kwamen op het appèl. Hoewel “groen” niet bepaald mijn tand was, probeerde ik het. Ik zocht gelegenheden op waar ik planten kon vinden, methodes om ze in voeding te verwerken, ik probeerde de planten te herkennen en ik at ze. Maar het ontbrak me aan ervaring, kennis en ruimte om mijn experimenten uit te voeren. Ondertussen leerde ik Riet kennen, en samen zochten we een en ander uit. Het eerste contact dat wij in 1978 legden was in het jammer genoeg niet langer bestaande en gewaardeerde natuureethuis “De Keupvogel” in Lennik. Veerle en Luk waren bezielde mensen die op een spontane, eerlijke manier hun werk deden. Ik herinner me de zondagmiddagen waarop de zaak vol was; de gesprekken van andere mensen aan de tafeltjes; de borden die ze met zoveel liefde serveerden; de kruiden die Luk voor de maaltijden ging plukken en de gesprekken die we hadden op momenten dat we helemaal alleen in de zaak zaten.

Daar leerden we onder andere dat natuurlijk erg lekker kan zijn. En dat werd de basis voor het groene experiment dat we sindsdien houden. En wat ons erg gelukkig maakt is dat veel mensen ons daarin gevolgd zijn. We blijven herhalen: eet je groene portie, vergeet het geen enkele dag. Zoek zoveel mogelijk gerechten waar groen in geïntegreerd kan worden. Ga de natuur in, leer de planten kennen en waarderen. Nee, ze smaken niet naar een reep chocolade, maar daar moeten we vanaf. Maar integendeel zijn ze heel gezond. Eender waar je beroep op doet: brandnetels, muur, heermoes, hondsdraf… of madeliefjes.

Nooit geproefd? Waar wacht je op. Steek die madeliefjes in je mond. Pluk een handvol bloemen en kauw ze tot het alleen nog een pak pulp is en spuw die uit. Je sapmachine is aan het werk geweest en heeft al die waardevolle substanties gehaald uit iets dat gratis voor iedereen groeit. (Eet nooit gekweekte madeliefjes of cultivars)

nu volledig herwerkt en uitgebreid: Het Wilde Groentenboek – het inspiratieboek voor het verzamelen van bijzonder voedsel uit de natuur. Digitaal / 9 euro op rekening van Natur-El Aanvragen

Zou je dit verwachten van Madeliefjes ?

en natuurlijk hoef je je niet te beperken tot de bloemen, maar eet je ook de bladeren.

Wilgenroosje

uit Houvast / april 2022

Van de 12 soorten Epilobium (basterdwederik) in onze flora is het smalbladige wilgenroosje de mooiste en meest bekende. Hoe zouden de open plekken in een bos, de wegranden in bossen en gebergten er uitzien zonder deze fraaie plant met de lange, purperrode bloemtrossen die op slanke stengels in de wind heen en weer wiegen. Uit een kruipende wortelstok ontspruiten in het voorjaar rechtopgaande, ronde, krachtige, soms roodachtige stengels die veel bladeren hebben en tot 1,5 meter hoog worden. Deze bladeren zijn zittend en smal. Ze lijken op die van de wilg, vandaar de naam.

Van gedroogde bladeren kan een gezonde, aromatische thee worden gezet die door iedereen kan worden gedronken. Wanneer het de bedoeling is om iets te doen aan prostaatklachten, kunt u het best gebruik maken van de kleinbloemige soorten

Eetbaarheid van wilgenroosje en culinair gebruik

In het noordwesten van de VS wordt wilgenroosje gebruikt als voedselbron voor zowel dieren als mensen. Wilgenroosje kan op veel manieren worden geconsumeerd, waaronder als groente of als oliezaad. De bladeren van deze eetbare wilde bloem worden het meest gebruikt om thee of salades te maken. Inheemse Amerikanen hechtten veel waarde aan wilgenroosje voor thee en als voedselbron. 

De vlezige scheuten worden geoogst en gegeten als lentegroente, vergelijkbaar met asperges. Vanwege het feit dat klein wilgenroosje erg klein is in vergelijking met andere planten en wilde bloemen, wordt het meestal niet geoogst voor eetbare doeleinden. Toch kan de hele plant worden gegeten, behalve de wortels die giftige alkaloïden kunnen bevatten.

De bladeren kunnen rauw worden gegeten, tot thee worden gekookt of gedroogd en vermalen tot een poeder voor later gebruik. Wilgenroosje heeft een lange geschiedenis in Rusland, waar het beter bekend staat als “Korporye-thee”. Tijdens de Russische bezetting had het een bloeiende wilgenroosje-thee-industrie.

Als je van plan bent om thee te zetten, moet je de bladeren verwerken voordat je ze trekt, vergelijkbaar met zwarte thee zonder cafeïne. Wilgenroosjethee wordt gemaakt door de bladeren van de stengels te doen, de bladeren te pletten en ze te laten oxideren en fermenteren voordat ze worden gedroogd. Je kunt de theebladeren dan trekken zoals je zou doen met zwarte theebladeren. Wilgenroosjethee heeft een smaak die lijkt op zwarte thee met een fruitig, ananasachtig aroma.

Wilgenroosjebloemen genereren een enorme hoeveelheid nectar die kan worden geoogst om pittige honing, siropen en gelei te creëren. Wilgenroosjegelei wordt gemaakt door eerst wilgenroosjebloembloesems te nemen en deze in water te koken totdat de kleur van de bloesems is verwijderd. 

Gezondheidsvoordeel van wilgenroosje

Wilgenroosje zit boordevol antioxidanten en staat bekend om zijn vermogen om ontstekingen te verminderen. Wilgenroosje wordt ook gebruikt vanwege zijn vermogen om pijn, tumoren en vergrote prostaat te verminderen. “Vuurkruid”thee wordt gebruikt om gastro-intestinale pro-blemen zoals diarree en dysenterie te behandelen.

De samentrekkende eigenschappen van Wilgenroosje maken het ideaal voor de behandeling van aandoeningen zoals colitis, slijmvliezen en prikkelbare darm syndroom. Uitwendig wordt het gebruikt om lichte brandwonden,  zweren, huiduitslag en andere huidaandoeningen te behandelen.

De scheuten die in het voorjaar worden geoogst, bevatten veel vitamine A en C, waardoor het een gezonde aanvulling op uw voeding is. Het vermogen van Wilgenroosje om grote hoeveelheden nectar te produceren, maakt het bijzonder gunstig voor bijenpopulaties, waardoor het gunstig is voor het bevorderen van de groei van fruit, groenten en andere voedselgewassen. We verzamelen de jonge scheuten; kenners graven de ondergrondse spruiten uit. Deze worden bereid als asperges. Jonge bladeren zijn geschikt bij salades. Door hun lichtzure smaak zijn ze goed bruikbaar voor gemengde groenten.

Eetbaar groen
inschrijven tot maximale bezetting