Wilgenroosje

uit Houvast / april 2022

Van de 12 soorten Epilobium (basterdwederik) in onze flora is het smalbladige wilgenroosje de mooiste en meest bekende. Hoe zouden de open plekken in een bos, de wegranden in bossen en gebergten er uitzien zonder deze fraaie plant met de lange, purperrode bloemtrossen die op slanke stengels in de wind heen en weer wiegen. Uit een kruipende wortelstok ontspruiten in het voorjaar rechtopgaande, ronde, krachtige, soms roodachtige stengels die veel bladeren hebben en tot 1,5 meter hoog worden. Deze bladeren zijn zittend en smal. Ze lijken op die van de wilg, vandaar de naam.

Van gedroogde bladeren kan een gezonde, aromatische thee worden gezet die door iedereen kan worden gedronken. Wanneer het de bedoeling is om iets te doen aan prostaatklachten, kunt u het best gebruik maken van de kleinbloemige soorten

Eetbaarheid van wilgenroosje en culinair gebruik

In het noordwesten van de VS wordt wilgenroosje gebruikt als voedselbron voor zowel dieren als mensen. Wilgenroosje kan op veel manieren worden geconsumeerd, waaronder als groente of als oliezaad. De bladeren van deze eetbare wilde bloem worden het meest gebruikt om thee of salades te maken. Inheemse Amerikanen hechtten veel waarde aan wilgenroosje voor thee en als voedselbron. 

De vlezige scheuten worden geoogst en gegeten als lentegroente, vergelijkbaar met asperges. Vanwege het feit dat klein wilgenroosje erg klein is in vergelijking met andere planten en wilde bloemen, wordt het meestal niet geoogst voor eetbare doeleinden. Toch kan de hele plant worden gegeten, behalve de wortels die giftige alkaloïden kunnen bevatten.

De bladeren kunnen rauw worden gegeten, tot thee worden gekookt of gedroogd en vermalen tot een poeder voor later gebruik. Wilgenroosje heeft een lange geschiedenis in Rusland, waar het beter bekend staat als “Korporye-thee”. Tijdens de Russische bezetting had het een bloeiende wilgenroosje-thee-industrie.

Als je van plan bent om thee te zetten, moet je de bladeren verwerken voordat je ze trekt, vergelijkbaar met zwarte thee zonder cafeïne. Wilgenroosjethee wordt gemaakt door de bladeren van de stengels te doen, de bladeren te pletten en ze te laten oxideren en fermenteren voordat ze worden gedroogd. Je kunt de theebladeren dan trekken zoals je zou doen met zwarte theebladeren. Wilgenroosjethee heeft een smaak die lijkt op zwarte thee met een fruitig, ananasachtig aroma.

Wilgenroosjebloemen genereren een enorme hoeveelheid nectar die kan worden geoogst om pittige honing, siropen en gelei te creëren. Wilgenroosjegelei wordt gemaakt door eerst wilgenroosjebloembloesems te nemen en deze in water te koken totdat de kleur van de bloesems is verwijderd. 

Gezondheidsvoordeel van wilgenroosje

Wilgenroosje zit boordevol antioxidanten en staat bekend om zijn vermogen om ontstekingen te verminderen. Wilgenroosje wordt ook gebruikt vanwege zijn vermogen om pijn, tumoren en vergrote prostaat te verminderen. “Vuurkruid”thee wordt gebruikt om gastro-intestinale pro-blemen zoals diarree en dysenterie te behandelen.

De samentrekkende eigenschappen van Wilgenroosje maken het ideaal voor de behandeling van aandoeningen zoals colitis, slijmvliezen en prikkelbare darm syndroom. Uitwendig wordt het gebruikt om lichte brandwonden,  zweren, huiduitslag en andere huidaandoeningen te behandelen.

De scheuten die in het voorjaar worden geoogst, bevatten veel vitamine A en C, waardoor het een gezonde aanvulling op uw voeding is. Het vermogen van Wilgenroosje om grote hoeveelheden nectar te produceren, maakt het bijzonder gunstig voor bijenpopulaties, waardoor het gunstig is voor het bevorderen van de groei van fruit, groenten en andere voedselgewassen. We verzamelen de jonge scheuten; kenners graven de ondergrondse spruiten uit. Deze worden bereid als asperges. Jonge bladeren zijn geschikt bij salades. Door hun lichtzure smaak zijn ze goed bruikbaar voor gemengde groenten.

Eetbaar groen
inschrijven tot maximale bezetting

Brandnetels

Het is voorjaar en ik zie nog steeds al die mensen grijpen naar hun kopje thee of koffie om de dag te beginnen… Wist je dat Brandnetel meer energie kan leveren dan een kopje koffie? Meestal als een aftreksel, maar liever nog in sap, en later ook in soep, maar ook gemalen in voeding of als supplement (zelfs in gedroogde vorm), bevat dit kruid grote hoeveelheden mineralen en vitaminen. Traditioneel worden netels gebruikt voor stressreductie en energie, omdat ze de extra bonus geven voor de opname van meer ijzer in de bloedbaan. (Zie “Zeitschrift Fur Phytotherapie” waar Duitse onderzoekers in de studie aantoonden hoe patiënten die brandnetelthee dronken, meer ijzer in het bloed kregen en daardoor weerbaarder werden).

Er zijn zeker enkele redenen om brandnetels vers of gedroogd in je voeding te integreren. Maak er een dagelijkse gewoonte van.

HOE BRANDNETELS GEBRUIKEN ?

Rauwe brandnetel

  • In de lente kan men de jonge topjes rauw gebruiken.  Zij bevatten nog maar weinig netelzuur.  Met spinazie en andere groene bladgewassen vormen ze een goede combinatie.  Mix deze jonge topjes met spinazie in de blender. Voeg de gemixte puree toe aan een warme of rauwe saus, aan soepen of maak een volledig rauwe soep met brandneteltopjes en andere groenten. 
  • Hoewel gekookte brandnetelsoep of gestoofde brandnetel wel erg lekker kan zijn, verliezen ze door bereiding grotendeels  hun voedings- en geneeswaarde.
  • Brandnetelsap
  • Men kan de jonge blaadjes en scheutjes plukken en persen.  Het sap wordt met zuiver water verdund in een verhouding van 1/5.  Men kan 1 eetlepel /5 eetlepels water gebruiken of men voegt gewoon 1 eetlepel brandnetelsap aan een glas groentenap toe, 2 à 3 maal/dag.
  • Liefst op nuchtere maag en tussen de maaltijden.  Het is aan te raden langzaam te drinken en het sap een tijdje in de mond te houden alvorens door te slikken.  Zo krijgen de zeer fijne deeltjes de gelegenheid om direct in de slijmvliezen binnen te dringen en door het bloed opgenomen te worden.
  • Brandnetelthee
  • Men neemt verse of gedroogde brandnetels en giet hierover heet water en laat dit aftreksel 10 minuten trekken.  Bij gedroogde brandnetelthee gebruikt men 1 koffielepeltje per tas.  Men drinkt 3 tassen per dag. Men mag zoeten met honing.
  • Brandnetel als keukenkruid
  • Zowel droge als verse brandnetel kan men in sausjes, mayonaise of soep verwerken.  Gedroogde brandnetels kan men verpulveren met de vingers en in soep strooien nadat ze gekookt is. Gedroogd brandnetelblad is ook in poeder te koop en kan op het einde van de bereidingstijd aan talrijke recepten toegevoegd worden.  Verse brandnetels kunnen zoals kervel of peterselie gebruikt worden. Ze moeten evenwel zeer fijn gemalen worden.  
  • Op die wijze behoudt de brandnetel zijn geneeskrachtige waarde.  Wie van brandnetelsoep houdt kan het beter op deze manier doen in plaats van de brandnetels mee te koken.
  • Gemengde brandnetelthee
  • Bij vervuild bloed is het aan te raden de brandnetel als thee te gebruiken.  In de meeste gevallen is het aan te raden de brandnetel in combinatie met andere kruiden te gebruiken.  Het mengen van kruiden vraagt een zekere kennis en ervaring.  
  • Ontzurende thee
  • Tegen reuma, jicht, artrose of ontsteking van de ischias alsook voor mensen die erg verzuurd zijn.  Personen die bv. veel vlees, vis, peulvruchten, kaas of granen hebben gegeten.*
  • 1 deel MEIDOORNBLAD
  • 1 deel BERKENBLAD
  • 1 deel GULDENROEDE
  • 1 deel BRANDNETEL
    • ….en natuurlijk moet je ook iets doen aan die verzurende voeding. 
inschrijven tot maximale bezetting

Asperges

Twintig jaar geleden was ik op bezoek bij een tante. Toen we de prachtige bloementuin aan het bewonderen waren, viel me een enorme aspergeplant op… Minstens honderd mooie groene asperges vormden een bijzondere plant. Ze geloofden me niet dat het eetbare asperges waren en zo demonstreerde ik het zelf en trakteerde mezelf op een sappige groene aspergetop.

Het is nu de tijd voor asperges, niet alleen omdat ze lekker zijn, maar het is een scheut – een kiem – met unieke eigenschappen. Enkele jaren geleden besteedde ik er een uitgebreid artikel aan in NatuurStemmingen 166. Daaruit haal ik een stukje om je aan te moedigen om die nummers er opnieuw bij te halen en te herlezen.
“Laat me een voorbeeld geven van de relatie tussen voeding en gezondheid en hoe voeding ook ons geneesmiddel kan zijn (of kan voorkomen dat we ooit een medicijn nodig hebben, want natuurlijke voedingsmiddelen hebben ook beschermende – preventieve – vermogens). Asperges bijvoorbeeld. 

Had je er enig idee van dat asperges kunnen ingezet worden in de strijd tegen kanker? Ik weet dat dit heel sterk klinkt en bij adviezen voor kankerpatiënten moet men uiterst voorzichtig zijn. We spreken dan niet meer over een kleine aandoening, maar over de laatste afdaling naar onomkeerbare situaties. 

Kanker heeft net als iedere ziekte, een complexe verzameling van risico’s en oorzaken, zodat een therapie of advies  niet samen te vatten is in het gebruik van een voedingsmiddel ter compensatie van de scheef gelopen conditie. 

In de eerste plaats moet gezondheid gekoesterd worden als een kostbaar goed, en moet de nodige actie ondernomen worden om die gezondheid te beschermen en de levenskracht niet uit te putten, tot er nog nauwelijks iets overblijft.  Als iemand de acht essentiële principes voor een natuurlijke gezondheid in de praktijk brengt, houdt dit reeds een unieke bescherming in. 

Dr. Shelton verwoordde het zo : “gezondheid als het resultaat van een gezond leven”. Daar schuilt veel waarheid in, nochtans zoeken veel mensen andere wegen… Tijd en middelen worden verspild om gemakkelijke oplossingen en remedies te vinden, en gewoonlijk tevergeefs. Zolang de oorzaken blijven bestaan, en zolang men doorgaat met zelfvernietigende praktijken, kan daar onmogelijk een blijvende verbetering uit voortkomen. 

Veel wondermiddelen werken als stimulerende zweepslagen, die met groot enthousiasme worden onthaald, vooral omdat ze niets zeggen over de oorzaken. Het klinkt als muziek in de oren van het publiek. Je kunt gewoon doorgaan met je leventje. Je moet niets veranderen, gewoon het veelbelovende wondermiddel gebruiken en afwachten… Dus hierna even enkele feiten over asperges… zeer verbluffend en hoopgevend, maar je moet ze kunnen plaatsen in een totaalconcept over voeding en levenswijze. Als je daarin slaagt, zal je in asperges een buitengewone hulp vinden.

De asperge is een gezonde groente, dit kan niemand ontkennen. Je kunt de asperge bijna onder de noemer “kruiden” klasseren. Je zult ze ook terugvinden in kruidenboeken onder de noemer “remedies tegen nier- en blaasaandoeningen”.

De asperge (Asparagus officinalis) is een plant waarvan de jonge scheuten geteeld worden als groente.. Er bestaan witte asperges en groene asperges. De eerste zijn onder de grond gegroeid en uit het licht gehouden, de tweede hebben wel de zon gezien. In noordwest-Europa zijn de witte asperges het meest gebruikelijk. Ook komt de asperge soms in het wild voor in zeer goed doorlatende gronden met veel zand. 

Simon Holmes schrijft : “Als biochemicus heb ik een uitgebreide studie van alle kankeraspecten gedaan en van allerlei naar voren gebrachte therapieën. Met als resultaat, dat ik het aspergeverhaal het meest vind overeenkomen met de laatste theorieën omtrent kankerbestrijding.

Asperge bevat namelijk een flinke hoeveelheid eiwit-histonen, die verbonden zijn met de regulering van de celgroei. Om die reden, geloof ik dat asperge een substantie bevat, dat ik een celgroei-regulator noem. Deze functie zou verantwoordelijk zijn voor de uitwerking op kanker en dient tevens als algemeen lichaamstonicum.

In ieder geval is asperge, los van theorieën daarover, een volstrekt onschuldig middel. De Food and Drug Administration (FDA) in Amerika kan de toepassing ervan niet verbieden en het kan gewoon een uitstekend middel voor de gezondheid zijn. De US National Cancer Institute heeft aangegeven, dat asperge de hoogste hoeveelheid glutatione van alle voedingsmiddelen bevat, welke als een van de effectiefste lichaamsstoffen wordt beschouwd i.v.m. anti-carcinogene- en antioxidante werkingen!”

Eetbaar groen

Hier en daar priemt zich een dapper plantje omhoog. Het is nog vroeg, maar de planten zijn niet tegen te houden. Terwijl ik zelf nog een en ander uitprobeer om Het Wilde Groentenboek te actualiseren en uit te breiden, wou ik jullie toch al wijzen op een eetbaarplantje dat je ongetwijfeld kent :

Een sierlijke plant die zich jaar na jaar uitbreidt en waarvan de jonge toppen en bladeren een aangename frisse smaak hebben… een onderdeel van onze Overlevingstuin… een bron van lentegroen.

Het is een meerjarige plant die langzaam aangroeit en altijd terugkomt, jaar na jaar. Je hoeft dus niet veel te doen om lekker te eten. 

Roze hemelsleutel (Sedum Spectabile) is een sedumplant, in de vetbladfamilie, die oorspronkelijk uit het noordoosten van China komt. Zij is hier gebracht voor de sierlijke bloemen, maar had ook geteeld kunnen worden voor de knapperige blaadjes. Vooral de jonge blaadjes (tot de grootte van een euro-munt) zijn het lekkerst. De eerste scheuten hebben een sappige crunch!

Als je een roze hemelsleutel hebt staan, kan je makkelijk vermeerderen door een deel van de plant af te breken en op een andere plek neer te zetten. Zo kan je in een paar jaar tijd een hele border vullen met deze lekkere “wilde groente”. (De plant bestaat uit een heleboel losse bovengrondsplantjes die dicht op elkaar staan.)

Een pionier op het vlak van wild eetbaar en mooi is Stephen Barstow, die een tuin heeft met honderden mooie eetbare planten. Hij beschrijft het op zijn website edimentals.com (Edible Ornamentals = Edimentals). Wat bij hem lukt (in Noorwegen) zou goed moeten lukken hier in België of Nederland.

Geïnteresseerd in Hemelsleutel-planten? Ik heb er 15 uitgeplant (1 euro / stuk) of voor wie liever direct groter uitpakt in grote versie : 5 euro per groep. Af te halen.