Een van onze leden reageerde op een artikel in een deftige krant. Het was een snedig artikel, dat geen spaander heel liet van de ‘alternatieve voeding’ en ‘het dwangmatig streven naar een goede gezondheid’. Ze hadden daar de titel ‘orthorexia‘ op geplakt. Dat artikel ging over u en mij. Eigenlijk moest je je schamen over al die hopeloze inspanningen. Het is niet alleen nutteloos, het is ook schadelijk – zo klonk het.
De reactie van de redactie van de krant was :
“Het artikel over die zogenaamde nieuwe eetstoornis was wat wij hier noemen een ‘honey’, een vreemd of leuk maar absoluut niet serieus berichtje dat in de krant geplaatst wordt om een eerder serieuze pagina wat te breken. Vaak zijn dat human interest verhaaltjes en honeys zijn nooit objectief gefundeerd en zeker geen wetenschappelijk nieuws. Daarom stond het berichtje ook niet op de wetenschapspagina maar bij samenleving, met als achterliggende idee ‘Waar gaat de samenleving naartoe als ze gezond eten al een ziekte vinden. ‘Er wordt gewoon gezegd dat een Amerikaan daar een boek over geschreven heeft. Wij vinden dat opmerkelijk, en we gaan ervan uit dat onze lezer slim genoeg is om in te zien dat het we dat vooral opmerkelijk vinden en niet beweren dat dat wetenschappelijk bewezen is en dat die lezer voor zichzelf wel kan uitmaken dat niet alles wat Amerikanen in boeken schrijven strookt met de werkelijkheid.
Honeys zijn te herkennen aan de schuine titel, de kleine maat en aan het feit dat geen enkele expert aan het woord wordt gelaten. Lezers zijn doorgaans bekend met dit soort berichtjes en de lezers die ik ken en waarvan er iemand in de medische wereld zit, hebben ook eens goed gelachen met dat stukje, wat uiteindelijk ook de bedoeling is. We wilden gewoon het idee overbrengen dat Amerikanen gezond eten nu ook al een ziekte vinden. Er wordt alleen gesuggereerd dat sommige mensen mogelijk alleen nog fruit en groenten eten, en uit ervaring weet ik dat dat zeker niet gezond is. Amerikanen hebben daar, Amerikaans als ze zijn, een nieuwe term voor bedacht. Persoonlijk vind ik dat hete lucht, maar omdat het merkwaardige hete lucht is, mag dat in de krant, want volgens mij zegt zoiets veel over bepaalde (Amerikaanse) visies op eten. En dat is wel relevant.
Als u dit bericht als een wetenschappelijk nieuwsfeit geïnterpreteerd heeft, dan spijt ons dat en in het vervolg zullen we maar best nog duidelijker maken dat het om een vreemd sociaal fenomeen gaat en niet om een serieus uitgewerkt wetenschappelijk stuk. Wat het peil van de wetenschappelijke stukken betreft, daar kan ik niet veel over zeggen, want ik ben redacteur samenleving. Omdat ik zelf aan een eetstoornis geleden heb, is mensen op het gebied van voedsel in verwarring brengen wel het laatste wat ik zou willen doen. U mag dan ook de mensen die nu verward zijn in mijn naam melden dat dit geen serieus bedoeld wetenschapsstuk was.”
Waarschijnlijk ben ik achterlijk, dat ik niet weet dat artikels met cursief gedrukte titels “honeys” zijn en dat die alleen maar geschreven zijn voor de fun van het belachelijk maken van minderheden. Het tweede opmerkelijke is, dat precies op een moment waarop de media het nodig vinden om mensen in een verkeerd daglicht te stellen, terwijl zij door de aanpassingen in hun levens- en voedingswijze terug “leven” hebben… dat kan men niet meer mooi vinden…
Op hetzelfde moment was orthorexia een ‘hot item’ en gonsde het er niet alleen van in bovengenoemde krant, maar in heel het mediawereldje. Ook TV-uitzendingen lieten zich niet onbetuigd en lieten de experts aan het woord. Daar klonk het bijlange niet zo honey-achtig. Als u dat toen gevolgd hebt, heb ik daar toen een artikel over geschreven over mezelf – als de aanstoker van ‘een ziekte’.
In de weken nadien kregen we tientallen reacties van lezers en leden, die me hun verbazing lieten weten, of die zelf actie hadden ondernomen door de programmamakers aan te schrijven, zoals in onderstaande brief :
“Ik wens mij te distantiëren van uw programma “Orthorexia nervosa” dat met “ogen en haken” aan elkaar hing. Wat is uiteindelijk de bedoeling en de zin van deze uitzending? Is het uw ziekelijke drang of dwang naar de kijkcijfers of is het de inhoudsloze sensatiezucht die u drijft om anderen door het slijk te trekken (dit zou eerder op ziekelijk compensatiegedrag lijken om uw eigen problemen naar anderen te sublimeren)? Vele mensen die mij kennen en weten waarmee ik bezig ben hebben mij hun steun betuigd en zeggen mij dat u mij er hebt ingeluisd. Ik voel mij wel genomen op de meest schandelijke wijze.
U hebt mij ten eerste voorgehouden dat het om een informatief programma over “gezonde voeding” zou gaan. Ik vind het zeer laag bij de grond om mensen via leugens en een verkeerde voorstelling van het programmaopzet voor het beeld te krijgen, zoiets noemt men riooljournalistiek (misschien voelt u zich daar het best bij).
Ten tweede ben ik niet alleen musicus, maar ook gezondheidstherapeut. Ik ben niet zomaar in het wilde weg bezig met voeding. Mijn eetpatroon is niet eenzijdiger of minder lekker dan het uwe. Misschien bent u het dwangmatigst met voedsel bezig want u zei mij tientallen keren dat u de wereldkeuken voor geen geld ter wereld als “geneugte van het leven” zou willen missen. Nu dat is mijn zaak niet: het is immers niet zo dat indien het eten voor u één van de belangrijkste geneugten zou zijn, dat dit voor mij ook zou moeten zijn (omdat de gemeenschap dit momenteel als het belangrijkste ervaart). Muziek, een echte goede relatie, het helpen van mensen en goede vrienden dat zijn de echte waarden in mijn leven en daar geef ik om.
Het zijn juist de mensen die zulke dingen niet kennen die zich op eten fixeren en een moment van voldoening kennen in hun zielige bestaan van emotionele mislukkingen.
Verder beweert u dat gezonde voeding niet lekker is. Ik durf u eerlijk te zeggen dat elke maaltijd mij uitstekend smaakt. Ik weet trouwens hoe het vroeger was en hoe het nu is (betere vertering, het veel fitter voelen, geen gevoel van nervositeit, volledig ziektevrij doordat men slijmvrij eet, ik ben momenteel zonder pijn ondanks mijn voorgeschiedenis door een medische blunder, e.a.). U gaat toch niet beweren dat als iemand het roken van sigaretten lekker vindt, die handeling ook gezond zou zijn? Dat is de conclusie die u lijkt te maken en die nergens op slaat.
Akkoord ik ben er mij wel degelijk van bewust dat een gezond eetpatroon met verse groenten en fruit (en noten (vetten en eiwitten)) indruist tegen de financiële belangen van de voedingsindustrie en farmaceutische industrie, maar ook tegen de machtsbelangen van medici en diëtisten (vandaar dat er alleen maar aan symptoombestrijding wordt gedaan, de oorzaak wordt bijna nooit aangepakt). Vandaar dat een ander eetgedrag dan wat industrie en medici (die amper de beginselen van de voedingsleer in hun opleiding krijgen) voorschrijven, als bedreigend wordt ervaren en wordt veroordeeld.
Nochtans zijn er overal ter wereld kritische wetenschappers empirisch bezig met voeding en allen komen tot de slotsom dat vers voedsel dat gegeten wordt in een zo min mogelijk bewerkte toestand (dus rauw) het best verteert, mits er goed gekauwd wordt want het is juist door het speeksel, dat bepaalde enzymen bevat, dat de vertering optimaal kan verlopen en dat de voedende bestanddelen het best worden opgenomen in de bloedbaan. Enkele belangrijke vorsers zijn dokter Walker, dokter Ehret, professor Shelton, dokter Mayr, en vele andere. Ik zou u aanraden deze serieuze literatuur ter hand te nemen en dan pas kan er ernstig gepraat en gediscussieerd worden.
Ten derde zei u mij stellig dat ik niet als patiënt werd aanzien. Dit is weer eens een leugen want waarom werd er dan een psychiater bijgehaald ? Ik wist tot gisteren niet dat het programma zou gaan over orthorexia nervosa. Zelfs toen ik gisteren naar de redactie belde, zei u mij dat u daarover niets wist. Ik begin te geloven dat uw leven uit één grote leugen bestaat.
Na telefonisch contact, bleek dat de verantwoordelijke net zomin als ik wist hoe het programma uiteindelijk zou worden getoond. Hij dacht dat er eerst een korte inleidende uiteenzetting over gezonde voeding zou worden gegeven. Vervolgens meende hij dat er twee “cases” zouden worden belicht van mensen, zogenaamde “orthorexia nervosapatiënten”.
Tijdens het programma werd het informatieve luik niet uitgewerkt en de vluchtige beelden uit het warenhuis misten alle grond, vermits er geen ruimte was voor enige duiding. Ook de kijkers die mij en mijn vrouw er achteraf over aanspraken, begrepen er niets van. Velen vonden het jammer dat ik er op die manier werd ingeluisd.
Tussen haakjes wil ik u wel vertellen dat ik helemaal geen kluizenaar ben zoals de psychiater het zo pseudo-wetenschappelijk formuleerde. Ik ken trouwens mensen uit alle sociale klassen: artsen, advocaten, politici, architecten, musici, auteurs, uitgevers, journalisten, ambtenaren, zaakvoerders, gezondheidstherapeuten,…
De psychiater zei ook dat de getoonde mensen in uw programma het risico lopen op een eilandje te leven (dus “geïsoleerd”) en zich daar alleen nog veilig voelen. Bij mij is het in geen geval zo en ik wens ook niet zo te worden voorgesteld. Mijn vele sociale contacten lijden absoluut niet onder mijn “andere eetpatroon”. Integendeel, iedereen heeft dit volledig geaccepteerd en doet daar helemaal niet denigrerend over (zelfs niet in restaurants). Dit heeft te maken met respect. Alleen mist het overgrote deel van de bevolking de informatie om daar met kennis van zaken over te kunnen spreken of oordelen. Mensen vroegen (belden en mailden) mij gisteren wat het doel van deze uitzending was. Ik moest hen een antwoord schuldig blijven.
Hieruit besluit ik dat uw programma zijn doel compleet voorbij ging. Nergens werd er ruimte gelaten in uw programma waarom levend voedsel (dus vers) dat zo weinig mogelijk werd bewerkt, bij voorkeur gebruikt wordt voor gezonde voeding. Ik wil het niet hebben over het subjectieve gegeven “lekker of slecht”; alleen het objectieve, namelijk “verse voeding” telt. Misschien houdt u slechts uw kijkcijfers voor ogen zodat de inhoud secundair, zelfs overbodig, wordt?
Misschien kan u eens een leuk programma maken over riooljournalistiek en laat u het gedrag van deze uitzonderlijke soort journalisten dan ook best door een psychiater beoordelen. Ik ben zeker dat u hiermee alle kijkcijfers overtreft. Misschien koos u de verkeerde psychiater want het leek er wel op dat hij de mensen “dwangmatig” wilde “classificeren” in zijn verzameling. Iets deftigs had hij over voeding spijtig genoeg niet te vertellen.
Ten vierde hebt u niet vermeld, in tegenstelling tot wat u beloofde, dat ik mijn eetpatroon geleidelijk heb veranderd en dat het op wetenschappelijke bevindingen is gebaseerd. Dat medici mij op de voet volgen bent u blijkbaar bewust vergeten te vertellen omdat het niet in uw sensatiekraam paste.
Vele mensen stellen zich vragen over voeding (al dan niet dwangmatig want dit lijkt voor u het allerbelangrijkste gegeven te zijn). De meeste mensen wensen informatie waar ze iets mee kunnen doen. Indien u werkelijk iets zinnigs over dit eetpatroon (fruit, groenten en noten (u vergeet ze telkens bewust te vermelden)) wil zeggen, hebt u op een jaar tijd een wekelijks programma nodig. Toch zou het velen interesseren. U zou dan een dokter, diëtist, gezondheidstherapeut kunnen uitnodigen die elk hun visie omtrent voeding uiteen zouden kunnen zetten zonder scheldpartijen of vooringenomenheid.
Weet u dat dokters tijdens hun opleiding aan de universiteit amper iets over voedingsleer krijgen en dit weet ik omdat er verschillende familieleden in de medische sector werkzaam zijn (waaronder een chirurg). Dat is dan ook één van de hoofdredenen waarom medici met voeding niets te maken willen hebben. Zij doen alleen aan symptoombestrijding; de oorzaak wordt nooit echt onderzocht. Dit brengt met zich mee dat mensen met klachten gegarandeerd patiënt voor het leven zijn. Natuurlijk durft u de medici niet aan te vallen omdat u er bang van bent, want één ding is zeker : de “Orde van de Geneesheren” is een sterke en gesloten macht waar u als pers niet tegenop kunt. Vandaar dat men op televisie de idioten (gemakkelijke mediaprooien) ten tonele brengt zodat iedereen eens hartelijk met “geïsoleerd” gedrag kan lachen. Dit noemt men volksvermaak. Is dat niet de specialiteit van commerciële TV? Morele waarden zijn er nog nauwelijks, als er maar kan worden gelachen. Het is de TV van de domme “massa” die niet denkt (bewust al dan niet onbewust; en kritiekloos toekijkt). U zei zelf dat uw kijkerspubliek woorden als “alcalisch”, “verzuring”, “proteïnes”, en andere niet verstaat.
extracten uit een reactie van een lezer (JW) op zijn bijdrage aan het programma “Telefacts” – verzonden aan de redactie van VTM. Van “facts” was er weinig sprake. Alleen van télérexia voor de malorexia-kijker.
